Pewne grupy powstają spontanicznie, inne są zinstytucjonalizowane. Ich członkowie poddani są regułom, które rodzą się stopniowo w czasie trwania grupy albo zostały ustanowione przed jej zaistnieniem.

Są grupy będące same dla siebie celem (by zaspokoić potrzeby afiliacyjne to jest potrzeby stowarzyszania się, bycia z innymi, akceptacji), inne formują się dla osiągnięcia określonego celu (np. ekipy pracowników).

Wszystkie grupy wzajemnie na siebie oddziałują, np. strajk jest akcją wywołaną przez organizację związkową, ale organizacja podjęła decyzję o zawieszeniu pracy pod wpływem swoich członków, którzy z kolei działają pod wpływem ogólnej atmosfery otoczenia, w jakim żyją. Działalność grupy jest zdeterminowana przez jednostki i odwrotnie- na ich zachowanie w dużym stopniu oddziałuje postawa grupy.

Wpływ grupy objawia się najczęściej nie jako presja wywierana na jednostkę od zewnątrz, lecz jako mniej lub bardziej samorzutne przystosowanie się członków grupy do swojego środowiska społecznego. Istoty ludzkie potrzebują grupy, która zaspokaja ich potrzebę bezpieczeństwa i komunikacji. Godzą się na panujące w niej prawa, by nie być ukaranym lub wykluczonym (konformizm), ale przede wszystkim dlatego, że ulegają prestiżowi większości i identyfikują się z grupą do której są przywiązani. Jednostka dostosowująca swoje zachowanie do reguł obowiązujących w grupie uznaje je za system odniesienia i według tych norm ocenia innych.

Badanie grup pozwala na ocenianie sił oddziałujących wewnątrz grupy oraz zorganizowanie nowych stosunków społecznych. Zastosowania praktyczne tych badań są rozległe: od modyfikacji struktur społecznych fabryki po psychoterapię grupową, jaką praktykują organizacje samopomocy chorych np. Ruch Anonimowych Alkoholików.